Դանթե
1265-1321թթ սեպտեմբերի 13-14
Դուրանթե դեգլի Ալիգերին այլկերպ հայտնի որպես Դանթե, եղել է ուշ միջնադարի մեծն իտալացի գրող: Դանթեն ծնվել էր Ֆլորենսիայում` մեր ժամանակակից Իտալիայում, մի ընտանիքում որը ունեցել է ներգրավածություն քաղակականության մեջ, և այդ շրջապատում զգացողությունը նա ներմուծում է իր “Ինֆեռնո” գործի մեջ: Իր “Աստվածային կոմեդիան”, որը սկզբում հայտնի ինչպես “Կոմեդիա” մեծամասնության կողմից համարվում է իտալերենով գրած ամենամեծ գրական գործերից մեկը, որը հիմա համարվում է գլուխգործոց համաշխարհային գրականությունում և հայտնի է որպես մեծագույն միջնադարյան պոեմ: Նաև նրա պոեմների առանձնահատկությունը նրանում է, որ համեմատած այլ միջնադարյան պոեզիային որոնք գրած էին լատիներենով, նրա գորձերը հիմնականում գրված էին Տուսկաներեն, որի վառ օրինակներից են “Կոմեդինա”, “Նոր կյանք” և այլ գործերը: Արդյունքում տվյալ լեզվով նա դրեց հիմք ժամանակակից իտալերենի լեզվի համար, որի համար էլ նրան անվանում են Իտալերեն լեզվի հայր:
1292թ Դանթեն գրել է “Լա Վիտա Նուովա Դի Դանթե Ալիգերի” պոեմը, որը պատմում է իր և Բիատրիսի հարաբերությունների մասին` սկսած իրենց հանդիպումից և ավարտած Բիատրիսր մահով: Բայց հիմա բանասերները այն անվանում են Դանթեյի “Նոր կյանք” պոեմ: 1294թ Բրունեթթո Լատինի` Դանթեի ուսուցիչը և քաղաքական գործիչը, մահանում է Ֆլորենսիայում: Քանզի լինելով Դանթեին մոտ մարդ, որը նրան ինչպես հայր էր, Դանթեն նշում է նրան իր “Աստվածային կոմեդիա” պոեմի` “Ինֆեռնո” գլխում: 1295 Դանթեն ներգրավվում է արվեստի գիլդիայի մեջ, որից հետո նա դառնում է Արվեստի խորհրդի ղեկավար: Որի արդյունքում նրան 1300թ օգնում են դառնալ Պիռո, որը Ֆլորենսիայում ամենաբարձր պաշտոներից մեկն է: 1308թ Դանթեն սկսում է գրել իր “Աստվածայի կատագերկություն” պոեմը, որը կազմված է երեք մասից և պատմում է իր ճամբորդության մասին դժողքում, դրախտում և քավարանում: Իսկ դրա առաջին մասը կոչվող “Ինֆեռնոն” նա ավարտում և հրատարակում է 1314թ: 1321թ սեպտեմբերի 13-14 Դանթեն մահանում է և թաղվում Ռավեննայի Մագիորի եկեղեցում: իր մահից հետո պատրաստում են իր մահվան դիմակ, որը հիմա գտնվում է իր ծննդավայրի` Ֆլորենսիայի թանգարանում:
Տիգրան Դանիելյան 